CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ BỆNH ĐẠO ÔN HẠI LÚA

Ngày cập nhật: 22/08/2022

Bệnh đạo ôn là một trong những bệnh gây nguy hiểm nhất trên cây lúa. Khi dịch bệnh đạo ôn xảy ra trên diện rộng thì sự thiệt hại đến năng xuất và sản lượng sẽ thấy rất rõ nét và có ý nghĩa quan trọng đến kinh tế. Tác nhân gây bệnh có thể tấn công mọi giai đoạn của cây lúa; bắt đầu từ giai đoạn mạ hoặc sau khi gieo cấy cho đến trước trỗ thì gọi là bệnh đạo ôn lá (hay gọi là bệnh cháy lá). Bệnh có thể gây hại trên cổ lá nên gọi là thối cổ lá, hoặc gây hại trên cổ bông nên gọi là bệnh đạo ôn cổ bông (hay gọi là thối cổ bông) làm lép hạt; đôi khi bệnh có thể gây lem vỏ hạt lúa. Bệnh nặng sẽ làm mất trắng năng suất nếu bà con nông dân không phát hiện sớm và phòng trị kịp thời.

Bệnh đạo ôn là một trong những bệnh gây nguy hiểm nhất trên cây lúa. Khi dịch bệnh đạo ôn xảy ra trên diện rộng thì sự thiệt hại đến năng xuất và sản lượng sẽ thấy rất rõ nét và có ý nghĩa quan trọng đến kinh tế. Tác nhân gây bệnh có thể tấn công mọi giai đoạn của cây lúa; bắt đầu từ giai đoạn mạ hoặc sau khi gieo cấy cho đến trước trỗ thì gọi là bệnh đạo ôn lá (hay gọi là bệnh cháy lá). Bệnh có thể gây hại trên cổ lá nên gọi là thối cổ lá, hoặc gây hại trên cổ bông nên gọi là bệnh đạo ôn cổ bông (hay gọi là thối cổ bông) làm lép hạt; đôi khi bệnh có thể gây lem vỏ hạt lúa. Bệnh nặng sẽ làm mất trắng năng suất nếu bà con nông dân không phát hiện sớm và phòng trị kịp thời.

1. Triệu chứng

Bệnh hại ở các bộ phận trên cây nhưng rõ nhất trên lá, cổ bông, đốt thân.

- Trên lá lúa: vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu xanh xám nhạt(hay gọi xanh dọt dầu loang). Về sau vết bệnh lớn dần có hình thoi, rộng ở phần giữa, nhọn ở 2 đầu, ở giữa vết bệnh màu xám tro, xung quanh nâu đậm, phần tiếp giáp với mô khỏe có màu nâu nhạt. Khi bệnh nặng các vết bệnh nối liền nhau làm cho lá bị cháy, nơi bị nhiễm nặng có thể bị cháy trụi hoàn toàn, bộ rễ bị thối và lúa không hồi phục

- Trên đốt thân: vết bệnh màu nâu bao quanh đốt thân làm đốt khô, teo lại. Các đốt thân gần gốc bị mục ra làm cho gốc bị gãy đổ.

- Cổ bông, cổ gié: vết bệnh ban đầu là một chấm nhỏ màu đen đoạn cổ giáp tai lá về sau lớn dần làm cổ bông héo, bông lúa trắng hoặc lép lửng.

- Trên hạt: Vết bệnh không định hình, có màu nâu xám. Nấm đen ký sinh ở vỏ trấu và có thể ở bên trong hạt. Hạt giống bị bệnh là nguồn truyền bệnh sang vụ khác.

2. Nguyên nhân gây bệnh và quy luật phát triển

        Bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia oryzae gây ra. Nấm tồn tại trên tàn dư cây trồng, lúa chét, cỏ dại… Khi gặp điều kiện thuận lợi về nhiệt độ, ẩm độ nấm sẽ xâm nhập vào cây, nấm tiết ra một số độc tố như axit - picolinic và pyricularin có tác dụng kìm hãm hô hấp và phân hủy các enzyme của cây, kìm hãm sự sinh trưởng của cây lúa, làm cho cây khi bị nhiễm nặng sẽ rất khó phục hồi. Nấm đạo ôn tồn tại ở dạng sợi nấm, bào tử trong rơm rạ và hạt giống bị bệnh. Ngoài ra nấm còn tồn tại trên ký chủ phụ mọc quanh ruộng như các loài cỏ lồng vực, đuôi phụng, cỏ chỉ, lúa ma, gốc rạ, lúa chét…sinh trưởng phát triển quanh năm. Bào tử phát tán nhờ gió là phương thức lây lan quan trọng nhất của bệnh đạo ôn.

Bệnh có thể phát sinh, phát triển ở nhiệt độ từ 8 - 370C nhưng gây hại thích hợp nhất với điều kiện nhiệt độ từ 24 - 280C, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm cao đặc biệt là có sương mù về đêm và sáng sớm. Bệnh có thể phát triển mạnh ở vùng đất tốt ở ven làng, ở chân ruộng thiếu nước hoặc bón phân không cân  đối, thừa đạm, đặc biệt trên các giống nhiễm như 13/2, HC 95, Bắc thơm 7, IR 38, VN 10, P6, Thiên Ưu 8...

1.     Các biện pháp phòng trừ bệnh đạo ôn

Bệnh đạo ôn là loại bệnh gây hại nghiêm trọng, dễ phát triển nhanh trên diện rộng. Vì vậy để phòng trừ hiệu quả phải điều tra, phát hiện theo dõi phân tích các điều kiện liên quan tới sự phát sinh của bệnh như thời tiết, giống…. Áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp để phòng trừ bệnh đạo ôn sẽ mang lại hiệu quả cao, trong đó đặc biệt lưu ý:

- Dọn sạch tàn dư rơm rạ và cỏ dại mang mầm bệnh trên đồng ruộng; gieo cấy các giống kháng hoặc chống chịu với bệnh đạo ôn trong vùng thường xảy ra bệnh và mức gây hại cao; kiểm tra hạt giống và xử lý giống ở nhiệt độ thích hợp. Mật độ gieo, cấy vừa phải. Bón phân với tỉ lệ cân đối giữa phân chuồng và N:P:K, bón tập trung nặng đầu, nhẹ cuối; sao cho khi lúa trỗ bông có bộ lá đòng màu xanh hơi vàng là đạt yêu cầu. Khi bị bệnh đạo ôn không để ruộng khô hạn, không bón phân đạm, không phun các loại phân bón lá và thuốc kích thích sinh trưởng. Nếu ruộng bị đạo ôn lá  nặng sau khi phun thì 5 - 7 ngày còn vết trên lá non dạng cấp tính phải phun thuốc lại lần 2.

- Tăng cường kiểm tra bệnh đạo ôn trên tất cả các giống, kiểm tra kỹ trên các giống nhiễm, trên các chân ruộng gieo dày, bón thừa đạm... để chủ động phun thuốc kịp thời khi bệnh mới phát sinh (tỷ lệ bệnh khoảng 5%).

        - Trên những chân ruộng bị bệnh đạo ôn phải ngừng bón tất cả các loại phân, kể cả phân bón qua lá, tăng cao mức nước trong ruộng không để ruộng khô hạn, khẩn trương phun thuốc phòng trừ  bệnh bằng các loại thuốc có hoạt chất Tricyclazole, Isoprothiolane, Fenoxanil + Isoprothiolane, Fenoxanil + Tricyclazole,... như: Flash 75WP, Beam 75WP, Filia 525SL, Map Famy 700WP, Fujione 40EC,... theo liều lượng khuyến cáo, cần chú ý phải phun ướt đẩm toàn bộ lá lúa thì mới có hiệu quả, lượng nước thuốc đã pha ít nhất 20 lít/sào, vùng bị nặng phải phun tiếp lần hai sau 5 - 7 ngày.

       - Những ruộng đã nhiễm bệnh đạo ôn sau khi phun thuốc, cần kiểm tra khi bệnh ngừng phát triển (lá mới ra không bị nhiễm bệnh) mới được bón phân. Cần chú ý hạn chế lượng đạm hoặc dùng đạm vàng nhả chậm và tăng cường bón phân Kali giúp cho cây có sức đề kháng với bệnh.

       - Đối với bệnh đạo ôn cổ lá, cổ bông, cần theo dõi chặt chẽ thời gian lúa vào trỗ. Ruộng đạo ôn lá đã chữa trị khỏi thì ruộng đó ít nhiều cũng sẽ bị bệnh đạo ôn cổ lá và cổ bông, do đó bước vào giai đoạn bắt đầu trỗ (trổ vè)  đều phải phun thuốc. Nếu điều kiện thời tiết thuận lợi cho đạo ôn cổ bông phát triển gây hại cần phun phòng cho các ruộng gieo cấy giống nhiễm, ruộng lúa xanh tốt, thừa đạm… trước khi lúa trỗ 5 - 7 ngày, nhất là khi trỗ gặp điều kiện nhiệt độ dưới 28°C, tiết trời râm mát, sương mù hoặc có mưa nhỏ, mưa rào; Bà con nên kết hợp phun thuốc phòng khô vằn, lem lép hạt giai đoạn đòng trổ với liều lượng và nồng độ theo hướng dẫn trên chai thuốc.

Khi sử dụng thuốc BVTV, bà con cần tuân thủ theo nguyên tắc 4 đúng bao gồm: đúng thuốc, đúng nồng độ - liều lượng, đúng lúc và đúng cách.

Nơi mua các sản phẩm phục vụ nông nghiệp:

CÔNG TY CỔ PHẦN HÓA NÔNG AN GIANG

Nhà máy: Ấp Long Định, xã Long Kiến, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.

VPĐD: Số 341 Hà Hoàng Hổ, p. Đông Xuyên, TP. Long Xuyên, An Giang.

Điện thoại: (02963) 63 66 99 hoặc 0838 22 99 77.